नुवाकोट, जेठ २४ – तुप्चे ३ बाहुनडाँडाका एक दम्पतिसँग छोराले दलितकी छोरी बिहे गरेको भन्दै गाउँलेले बोलचाल नै बन्द गरेका छन् ।

छोराले दलित युवतीसँग विवाह गरेपछि बाहुनडाँडाका ७१ वर्षीय कुलबहादुर लामिछाने र उनकी श्रीमती ६७ वर्षीया धनकुमारी लामिछानेको परिवारलाई स्थानीयले सामाजिक विभेद गरेका हुन् ।

स्थानीयले सामाजिक विभेद गरी लामिछाने परिवारमा परेको श्राद्धमा पुरेत आउनसमेत अवरोध गरेका छन् । गत वर्ष माघदेखि लामिछाने परिवार विभेदको सिकार हुन थालेको हो ।

२०६३ सालमा कुलबहादुरका छोरा कृष्णकुमार लामिछानेले गाउँकै पार्वती विकसँग विवाह गरेका थिए । दलित युवतीसँग विवाह गरेर राजधानीतिर बस्दै आएका छोरालाई कुलबहादुरले गत वर्ष चैतमा अंशसमेत दिएका थिए ।

दलितसँग विवाह गरेपछि एकपटक पनि आफ्नो घरमा नबसेका र गाउँ आउँदा कृष्णकुमार ससुरालीमै बस्दै आएका छन् । तर, स्थानीयले पनि कुलबहादुर र उनकी श्रीमती धनकुमारीलाई स्थानीय सामाजिक पर्वहरूमा बहिष्कार गर्दै आएका छन् ।

पहिले त गाउँमा हुने विवाह, ब्रतबन्धजस्ता कार्यमा विभेद गर्दै आएकोमा अहिले आफ्नै घरमा पिताको श्राद्धमा आउन ठीक परेका पुरेतसमेतलाई रोकेपछि घटनालाई सार्वजनिक गर्न बाध्य भएको कुलबहादुरले बताएका छन् ।

कुलबहादुरको घरमा जेठ १० गते परेको श्राद्धमा स्थानीयले फोन गरेर धम्की दिएर पुरेत शान्तप्रसाद अधिकारीलाई आउन रोकेका थिए । सामाजिक विभेदको सिकार भएका कुलबहादुरले मंगलबार तुप्चे गाविसमा सामाजिक विभेद भएको र सामाजिक रूपमा सहज तरिकाले बस्ने व्यवस्था मिलाइपाऊँ भनेर निवेदन समेत दिएका छन् ।

निवेदनमा छोरा अर्जुनप्रसाद लामिछाने, भाइ टोपप्रसाद लामिछाने, छिमेकी रामप्रसाद अधिकारी र चेतनाथ न्यौपानेले दलितको छोरीसँग विवाह गरेको मातापितालाई घरमा राखेकाले सामाजिक बहिष्कार गर्न धम्की दिँदै छिमेकमा हुने सामाजिक कार्यमा समेत सहभागी हुन नदिएको र घरमा परेको कार्यमा समेत रोकेको उल्लेख गरिएको छ ।

भूकम्पले घर भत्केपछि टहरामा बस्दै आएका वृद्धवृद्धा लामिछाने दम्पतीले जेठ १० गतेको श्राद्धमा ब्राह्मणलाई रोकेपछि सामाजिक रूपमा बहिष्कृत भएको अनुभव गर्दैै न्यायका लागि सहयोग गर्न अनुरोध गरेका छन् ।

पीडित कुलबहादुरका आफन्त एलिना तिमिल्सेनाले कमजोर परिवार भएकाले छोराले दलित विवाह गरेको नाममा स्थानीयले विभेद गरेको जनाएकी छन् । आफ्नो सामाजिक र सांस्कृतिक कामसमेत गराउन रोक्नेहरूलाई कारबाही हुनुपर्ने तिमिल्सेनाको भनाइ छ ।

गत चैतमा छोरालाई अंश दिएपछि स्थानीय अलि बढी आक्रोशित भएको पीडित कुलबहादुरको बुझाइ छ । छोराले विवाह गरेको नौ वर्ष बिते पनि सामाजिक रूपमा विभेदको सिकार हुनु नपरेकोमा गत चैतमा छोरालाई अंश दिएपछि दलित विवाह गर्ने छोरालाई अंश दिनेलाई बहिष्कार गर्नुपर्छ भन्ने गरेको पीडितको भनाइ छ ।

कुलबहादुरले आफ्नो छोराले जो विवाह गरे पनि अंश पाउने उसको हक भएकाले मालपोत कार्यालयमा आएर अंश दिएको जनाएका छन् ।