तेलअविव – नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघ इजरायलको आयोजनामा यहि आउदो शुक्रबार फेब्रुअरी १४ तारिख महासंघको कार्यालय नेभेसनान ४७ मा  प्रथम शहिद लखन थापाको १४३ औ स्मृती दिवस  मनाउने भएको छ ।

प्रजातान्त्रिक आन्दोलनका लागि पहिलोचोटि निरकुंश जहानियाँ राणाशासक जंगबहादुर राणाविरुद्ध, जनस्तरबाट सशस्त्र विद्रोह गर्ने क्रममा लखनलाई मनकामना बाराहीको नजिक बि स १९३३ फागुन २ गते झुन्ड्याएर मारेका थिए ।

नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघ इजरायलले लखन थापा स्मृति दिवसको दिनलाई नै शहिद दिवस मनाउनु पर्छ भन्ने मागका साथ प्रथम शहिद लखन थापा स्मृति दिवस मनाउदै आएका छन् । प्रथम शहिद लखन थापा स्मृति दिवस नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघ इजरायलले मनाउने लागेको यो दोस्रो बर्ष हो । त्यो भन्दा अगाडी नेपाल मगर संघ केन्द्र र शाखाहरुले देशबिदेशमा प्रथम शहिदलाई सम्झने गरेको थियो ।

नेपाल सरकारले उनलाई २०५६ साल फागुन ११ गते शहिद घोषणा गरेको थियो ।  मगरहरूको साझा संस्था नेपाल मगर संघले लखनलाई प्रथम सहिद घोषणा गर्नुपर्ने माग गर्दै आएकोमा उनलाई २०७२ साल असोज ३ गते नेपाल सरकारले नेपालको प्रथम शहिद घोषणा गरेका थिए ।

प्रथम शहिद लखन थापाको पुरा जिवनी पाठ्यक्रममा समाबेश गर्नुपर्ने र शहिद गेटमा वहाँको शालिक राखिनुपर्ने नेपाल आदिबासी महासंघले प्रमुख रुपमा माग राख्दै आईरहेको छ |

इजरायलमा स्थापित सामाजिक, धार्मिक, साहित्यक, राजनैतिक संघ संस्थाहरु, बुद्धिजीवीहरु, मिडियाकर्मीहरु लगायत इजरायलमा कार्यरत सम्पुर्ण नेपाली दाजुभाई तथा दिदीबहिनीहरुमा उपस्थितीको लागि महासंघले हार्दिक अनुरोध गरेको छ ।

लखन थापा को थिए ?

नेपालको इतिहासमा प्रथम शहीदको गरिमामय स्थान प्राप्त गरेका लखन थापा मगरको जन्म वि.सं.१८९१ (ई.सं १८३४) मा हालको गोरखा जिल्ला, बुङकोट–४ को काहुले भङ्गार (भञ्ज्याङ) मा भएको थियो। डा. हर्षबहादुर बुडा मगरले ‘राष्ट्रका गौरव तथा नेपालका प्रथम शहीद लखन थापा मगर (द्दितीय )’ पुस्तकमा उल्लेख गर्नुभए अनुसार , ‘अन्नेरेरी कप्तान हनुमंसिंह थापा, सरदार बहादुर ( १८९१ -१९०१ ई.) २/३ गोर्खा राइफलका प्रथम सुबेदार मेजर थिए। हनुमंसिंहका काका लक्ष्मणसिंह थापाको जन्म गोरखामा १८३४ ई. मा भएको हो । यसबाट पनि लखन थापा मगरको जन्म गोर्खाको काहुले गाउँमा नै भएको हो भन्ने कुरा ऐतिहासिक रूपबाट नै सान्दर्भिक देखिन्छ। उनको जन्म जुम्ल्याहा दाजुभाईका रूपमा भएको थियो। राम र लक्ष्मण दुई दाजु भाई मध्ये लक्ष्मण थापालाई नै पछि लखन थापा भनिएको हो।

लखनसहित सातजना विद्रोहीलाई विसं १९३३ फागुन २ गते बुङ्कोटको काउले भँगारमा झुन्ड्याएर मृत्युदण्ड दिइएको खोजकर्ता त्रिलोक थापामगरले उल्लेख गरेका छन् । थापाले आफ्नो लेख ‘कप्तान लखन थापाको जनविद्रोहको नालीबेली’मा उल्लेख गरेअनुसार लखनको जन्म विसं १८९१ मा भएको थियो ।

हालसम्म लखन थापाको प्रसंगमा ‘उनीसहित जयसिंह चुमी मगर लगायतलाई झुन्ड्याएर मृत्युदण्ड दिइयो’ भन्नेमात्र पढ्न पाइन्छ । उनीसहित मारिने बाँकी को को थिए त ? यो प्रश्नको भरपर्दो जवाफ हालसम्म पढ्न पाइएको छैन ।

पद्मजंगको बयानमा पक्राउ परेका १२ जनामध्ये सात जनालाई मृत्युदण्ड दिइएको र विद्रोहमा कम सक्रियता भएका बाँकीलाई घर जान दिइएको प्रसंग परेकाले सात जनाले मृत्युदण्ड पाएको भन्ने तर्कलाई विश्वसनीय मान्न सकिन्छ । लखन थापालाई मृत्युदण्ड दिइएको घटनाको समयमा पद्मजंग २० वर्षका थिए । त्यसैले यस घटनाबारे उनमा चासो हुनु र यसबारे उनी जानकार हुनु सम्भव छ । इतिहासकार दिनेशराज पन्तले  प्रकाशमा ल्याएको ‘कुण्डली संग्रह’अनुसार पद्मजंगको जन्म विसं १९१४ कात्तिक २८ गते भएको हो ।