आज ऋद्धिप्रातिहार्य महोत्सव (छयोठुल दुछेन)
बौद्धधर्मलम्बीहरुको चार महोत्सव मध्य ऋद्धिप्रातिहार्य महोत्सव पनि एक हो । चन्द्र पात्रो अनुसार प्रथम महिनामा ऋद्धिप्रातिहार्य महोत्सव पर्दछ । यसलाई छ्योठुल दुछेन पनि भनिन्छ ।
ऋद्धिप्रातिहार्य महोत्सवको विषयमा वर्णन गर्नुपर्दा भगवान बुद्धले बुद्धत्व प्राप्त गरि सकेपछि कहिले र कहाँ ऋद्धिप्रातिहार्य देखाउनु भएको थियो भन्दा विनय आगमनलाई आधार मान्ने हो भने भदन्त भगवान बुद्धले बुद्धत्व प्राप्त गरेको ६ वर्ष पछि आफनो पिता राजा शुद्धोधन संग भेटेका थिए । त्यसै बुद्धत्व प्राप्त गरेको ७ वर्षपछि प्रथम महिनाको पन्धौं गते अर्थात पूर्णिमाको दिन ऋद्धिप्रातिहार्य प्रदर्शन गर्नुभएको थियो ।
भगवान बुद्धलाई बारम्बार ऋद्धिप्रातिहार्य देखानउन ६ तैथिक शास्ताहरुले दवाव दिएपछि भारतको श्रावस्ती नगरमा भदन्त भगवान बुद्धले तैर्थिकका ६ शास्ताहरु पूरणकाश्यप, मस्करिगोशलीपुत्र, ककुदकत्यान, निग्रन्थोज्ञातिपुत्र, सञ्जली वैराडीपुत्र तथा अजितकेशकम्बललाई ऋद्धि शक्ति प्रदर्शन गर्नुभई उक्त ऋद्धि प्रतियोगितामा परास्त गर्नुभएको र विजयको धर्मध्वजा सवै दिशातर्फ फहराएकाले यस दिनलाई ऋद्धिप्रातिहार्य प्रदर्शन गर्नुभएको विशेष दिन मानिन्छ । यस दिन जस्तो सुकै सानोतिनो कुशल कर्म गरे तापनि अपार लाभ गर्न सकिन्छ भनिएको छ ।
बौद्धहरुको चार महोत्सवको बारेमा चर्चा गर्दा चन्द्र पात्रो अनुसार प्रथम महिनामा ऋद्धिप्रातिहार्य महोत्सव, चौथो महिनामा बुद्ध पूर्णिमा, छैठौं महिनाको चार गतेका दिन धर्मचक्र प्रवर्तन महोत्सव र त्यसै गरि नवौं महिनाको २२ गतेका दिन देव अवतरण दिवस मनाइने प्रचलन रहेको छ ।