हेडलाईन

तामाङ समाज क्यानाडाको तेश्रो अधिवेशन सम्पन्न         तामाङ सोसाईटी अफ सिड्नीको अध्यक्षमा विशाल तामाङ चयन         नेफिन इजरायलको अध्यक्षमा कुमार आङ्देम्बे चयन         ग्याल्थुमकी मृगौला पिडितलाई वडाअध्यक्ष द्वारा सकलित रकम हस्तान्तरण         नेफिन इजरायलको ११ औ वार्षिकोत्सव तथा साधारण सभा हुदै         रोमानियामा पहिलो पटक बुद्ध जयन्तीको पावन अवसरमा शान्तिपुर्न -याली सुसम्पन्न ।         क्यानाडाको मिस्सीसागामा २५६७ औं बुद्ध जयन्ती समारोह सम्पन्न         नेवा: खल: इजरायलले साधारण सभा तथा फोटो प्रतियोगिताको आयोजन गर्दै         नेपाल तामाङ घेदुङ रोमानियाको पहिलो अधिवेशन भव्यताका साथ सम्पन्न         रोमानियामा निधन भएका तामाङको शब नेपाल पुग्यो         मृगौला पिडितलाई आर्थिक सहयोग         तामाङ सोसाइटी अफ अमेरिकाको अध्यक्षमा बुद्धिमान तामाङ निर्वाचित         प्रतिभाशाली तामाङ संचारकर्मी दीपेन्द्र दोङ तामाङको निधन         प्रदेश नम्बर १ को पुन:नामाकरण आन्दोलनका घाइते लिम्बुको मृत्यु ,शहिद घोषणा गर्न माग         क्यानाडामा छक्का पन्जा-४ पहिलो दिन हाउसफूलको साथ् प्रदर्शन        

जातिय भेदभावको जालोलाई च्यात्नु नै तामाङहरुको प्रमुख चुनौती हो – डेभिड हाल्वर्ग

-डेभिड हाल्वर्ग, प्राध्यापक तथा मानवशास्त्री
र्कोनेल विश्वविद्यालय, न्यूयोर्क

डेभिड हाल्वर्ग, अमेरिकाको न्यूयोर्कमा रहेको इथिकास्थित र्कोनेल विश्वविद्यालयका मानवशास्त्री तथा प्रध्यापक हुन् । उनले नेपालका तिब्बती—बर्मेली भाषी अन्तर्गतका तामाङ आदिवासी जनजातिका बारेमा लामो समयदेखि अध्ययन, अनुसन्धान गर्दै आएका छन् ।

सन् १९७५ देखि लगातार तामाङ समुदायसँग नजिकिएर उनले उनीहरुको भाषा, धर्म, संस्कार, संस्कृति, इतिहासलगायतका वियषमा दर्जनौ लेखरचना, कार्यपत्र तथा पुस्तकहरु प्रकाशित गरिसकेका छन् । स्पष्टरुपमा नेपाली र तामाङ बोल्ने प्राध्यापक हाल्वर्गले निरन्तररुपमा जारी जातिय भेद्भावको जालोलाई च्यात्नु नै अहिलेका तामाङहरुको प्रमुख चुनौती रहेको बताउँछन् । प्राध्यापक हाल्वर्गसँग तामाङ समुदायको विविधि विषयमा नेपाली बुलेटिनका प्रधानसम्पादक मानछिरिङ तामाङले गरेको कुराकानीको सारांशः

तपाई आजकल के गर्दै हुनुहुन्छ?

म र्कोनेल विश्वविद्यालयमा प्राध्यापककोरुपमा काम गरिरहेको छु । यसका साथै विद्यावारिधी गरिरहेका विद्यार्थीहरुको सुपरिवेक्षण पनि गर्दैछु । राणाकालदेखि हालसम्म नेपालका तामाङ समुदायको अवस्थाको बारेमा मैले लेखिरहेको पुस्तकको पाण्डुलिपिलाई पुनः निरन्तरता दिँदैछु ।

तामाङहरुको जातीय इतिहास सम्बन्धी पुस्तक लेखिरहेको छु । म र मेरी धर्मपत्नी क्याथरिन एस मार्च मिलेर स्थानीय गाउँलेका अनुभव र पुरातात्विक अभिलेखहरुका आधारमा बलजफ्ती श्रम शिविरमा लगाउने तत्कालिन राज्य प्रणालीको खोजी गरी पुनः उजागर प्रयास गरिरहेका छौं । यस्तो खालको सामन्ती व्यवस्था तामाङ समुदायमाथि सन् १९६० सम्म नै व्याप्त थियो जसको परिणामले पनि हालको समसामयिक नेपालको अवस्थाको बारेको बुझाईमा ठुलो महत्व राख्दछ ।

तामाङहरुको सामाजिक संस्कार र सामुदायिक व्यवस्था सम्बन्धी अध्ययनको दायराबाट अझ फराकिलो बनाएर राज्यको निर्माण, राजनीति र संस्कृति, सामाजिक उत्पत्ति तथा समाजिक हिंसामा मात्र केन्द्रित नबनाएर हिमाली क्षेत्रको मानवीय इतिहासकै खोजी गर्न प्रेरित गरेको छ । यस्तै, दक्षिण एसियाको बहुर्राष्ट्रिय सामाजिक सम्बन्धहरु एवं मानवीय शक्ति तथा विशेषरुपमा अदृष्य दैवी शक्तिहरुका बारेमा पनि अध्ययन गर्न सहयोग पुग्यो ।

नेपालमा जातीय पहिचानका आधारमा भईरहेका राजनीतिक विकासक्रमहरुलाई नजिकबाट नियालिरहेको छु । त्यस्तै, सशस्त्र माओवादी द्धन्द्धकालमा तामाङ समुदायमा पारेका असरहरु र उनीहरुको संस्कार विकासक्रमहरुका बारेमा पनि म अध्ययन गरिरहेको छु । मानवीय विज्ञान अन्तर्गत ज्ञानको उत्पादन तथा खोजीका लागि जातीय पद्धति सम्मिलित सैद्धान्तिक शास्त्रप्रति मेरो दृढ लगाव छ । नेपालमा मसँग काम गर्ने अनुसन्धानकर्ता र त्यहाँका शैक्षिक संस्थाहरुसँग पनि म अत्यन्तै नजिक रहेर काम गरिरहेको छु । वितेको १० वर्षमा हामीले त्रिभुवन विश्वविद्यालयसँग साझा कार्यक्रम बनाएका छौं ।

नेपालका भुकम्प प्रभावित क्षेत्रको अवलोकन गरिसकेपछि त्यहाँका तामाङ समुदायलाई भविष्यमा पनि आउन सक्ने प्रकोपहरुबाट सुरक्षित रहन कस्तो प्रशिक्षण दिनुभयो ?

मैले प्रत्यक्षरुपमा त त्यस्तो केही गर्न सकिन तर स्थानीयरुपमा उपलब्ध स्रोत समानहरुको उपयोग गरेर भुकम्प प्रतिरोधी संरचनाहरु निर्माण गर्ने काममा स्थानीय समुदायलाई म पुर्ण सहयोग गर्दछु ।

भुकम्पले स्थानीय तामाङ समुदायलाई कस्तो असर पारेको छ ?

भुकम्पले ताम्सालिङ क्षेत्रमा त विध्वंस नै छ । इतिहासबाटै शोषित पीडित भएका तामाङहरु भर्खरै व्युँतिदै गर्दा आएको भुकम्पले घरबारी नै ध्वस्त बनाईदिएपछि फेरि उही पछाडी धकेलिएका छन् । स्थानीय समुदायहरु अझै पनि सरकारी सहयोगको प्रतिक्षा गरिरहेका छन्, त्यसको कुनै छाँटकाँट छैन् । नेपालको राज्यप्रणलीभित्र उच्च वर्गका मानिसको वर्चस्व भएकाले तामाङ, आदिवासी जनजाति, मधेसी, दलितलगायतका अन्य समुदायलाई नेपाली समुदायकै सदस्यहरुको रुपमा अझै पनि नहेरिएको गुनासो बढी छ ।

राजधानी वरिपरिका जिल्लाहरुमा बहुसंख्यक रुपले बसोबास गरिरहे पनि तामाङहरु हरेक क्षेत्रमा पिछडिनु परेको होला ?

जातिवादी सामन्ती मानसिकताले माथिल्लो वर्गका सदस्यले मुख्य क्षेत्रमा तामाङहरुलाई सहभागी गराएका छैनन् । यथार्थमा नेपालको सरकारी क्षेत्रमा यहाँ राज्यले नै तामाङ समुदायलाई पछाडि पारिरहेको छ । स्थानीय समुदायको सशक्तिकरण गराउने प्रभावकारी संघीय संरचना नै उत्तम विकल्प हो ।

तामाङहरुको कुन विषयमा तपाईले अध्ययन गर्नुभयो ?

सुरुमा उनीहरुको समाजिक संरचना, संस्कार तथा विभिन्न मान्यताहरुबारे अध्ययन गरेको थिए । काठमाण्डौं उपत्यकाकोे उत्तरपश्चिमी भेगमा रहेका तामाङ समुदायबीच प्रचलित दास प्रथा (रकम) को बारेमा अध्ययन गरेको थिँए । हालसालै मैले आदिवासी जनजातिहरुको उदयको बारेमा अध्ययन गरेको थिँए । यसले तामाङ जातिको समग्र समृद्धिमा अन्तरसम्बन्ध राख्दछ ।

यिनीहरुको सामाजिक, आर्थिक, शैक्षिक तथा सांस्कृतिक पक्षमा कस्तो परिवर्तन पाउनुभएको छ ?

सन् १९७५ देखि १९७७ सम्म नुवाकोट जिल्लाको मनकामना गाविसको मानेगाङमा म पहिलोपटक बस्दा उच्च माध्यामिक विद्यालयसम्म मात्र अध्ययन गरेका धेरै कम मानिसहरु थिए । विद्यालय शिक्षा र साक्षरता त केवल आदर्श मात्रै थियो ।

अहिले आएर मानिसहरु शहरतर्फ बसाईसराई, भारत तथा खाडी मुलुकहरुमा काम गर्न जाने क्रमले समाजिक तथा आर्थिक क्षेत्रमा निकै ठूलो अन्तर ल्याएको छ । मानेगाङमा १८ देखि ६० बर्ष उमेर समुहका ६० प्रतिशत मानिसहरु गाउँमै छैनन् । तामाङहरुको संस्कारमा समेत धेरै परिवर्तन भएको छ । पहिले फुपु—मामाबीचको विहेको चलन विस्तारै कम हुँदै गएको छ । वौद्धमार्गीहरु अझ परिष्कृतरुपमा बढ्दैछन् भने दैवी शक्ति—झारफुकको प्रचलन अत्याधिक कम छ । पुराना तामाङ सेलो र म्हेन्दोमाया भाकाहरुहरु लोप भएका छन् । कयौं प्रचलित संस्कार र परम्पराहरु त्यागिएका वा परिवर्तन भएका छन् ।

अहिले तामाङ समुदायमाथि देखिएका प्रमुख चुनौतीहरु के—के हुन?

निरन्तररुपमा जारी जातिय भेद्भावको जालोलाई च्यात्नु नै तामाङहरुको प्रमुख चुनौती देख्दछु ।

४२ बर्षसम्म तामाङ समुदायको लामो अध्ययनको क्रममा उनीहरुको कुन पक्षले तपाईलाई प्रभावित पा¥यो ?

तामाङहरुको इमान्दारिता, उदारता, सामुहिक भावना र आत्मिय स्वागतले निकै प्रभावित पारेको छ ।

अन्त्यमा…
त्यस्ता कयौं विषयहरु छन् । जुन ती सबै पक्षहरु मेरो प्रकाशोन्मुख पुस्तकमा समेट्ने प्रयास गर्नेछु । @ नेपालीबुलेटिन |

(नोट-पुरानै अन्तर्वार्ता पुन पोस्ट गरिएको )






शुभकामना

भर्खरै...

लोकप्रिय

रोचक खबर

रोमानियामा सोनाम ल्होछार तथा बृहत् साँस्कृतिक कार्यक्रम सभ्य र भब्य रुपले सम्पन्न

रोमानियामा सोनाम ल्होछार तथा बृहत् साँस्कृतिक कार्यक्रम सभ्य र भब्य रुपले सम्पन्न

"प्रावास मा आफनो भाषा , धर्म कला र संस्कृति को जगेर्न गर्नै " भन्ने मुल नारालाई आत्मसात गर्दै सन् ०१।०१।२०२३ का... बाँकी यता

Phursang Lama / February 18, 2024

५५ वर्षपछि दुई देशबीच श्रम समझदारी कायम

५५ वर्षपछि दुई देशबीच श्रम समझदारी कायम

  रोमानिया । नेपालीहरुको आकर्षक गन्तव्य बन्दै गएको युरोपेली मुलुक रोमनियासँग नेपालले द्विपक्षीय श्रम... बाँकी यता

Phursang Lama / October 7, 2023

 Photo Gallery

  • अमेरिकास्थित दुई तामाङ संस्थाबिच एकता हुने

  • नेपाल तामाङ घेदुङको कोन्ज्योसोम घोषणा पत्र २०७४ सार्वजनिक

  • फोनिजको अध्यक्षमा डण्ड गुरुङ निर्विरोध निर्वाचित

  • अभिनेत्री पूर्णिमा लामा तामाड – म रुन्चे कहाँ हो र ?’

  • चर्चित मोडल स्मिताका सात कामुक फोटो सार्वजनिक(फोटोफिचर)

  • लुम्बिनीमा अन्तर्राष्ट्रिय बौद्ध सम्मेलन गर्ने तयारी

  • नेपाल तामाङ घेदुङको राष्ट्रिय बिधान-सभा चैत २३ र २४ गते

  • पहिचानको मुद्दा कहाँ पुगेर अत्कियो ?

  • यस्तो छ – नमस्कार गर्नुको कारण र महत्व

  • स्वयम्भुमा १३ पटक परिक्रमा र सरसफाई कार्यक्रम सम्पन्न (फोटो सहित)

  • महिलाले ध्यान दिने पुरुषका ७ चिज

  • प्रधानमन्त्री प्रचण्डले तामाङ संस्कृति भवन बनाउन सहयोग गर्ने घोषण,कुलमान घिसिङको प्रशंसा

  • राष्ट्रिय सोनाम ल्होछारको अवसरमा तामाङ ह्वाइखा (कविता ) प्रतियोगिता हुने

  • तमु ल्होसार के हो र कसरी मनाईन्छ ?

  •  Music videos

  • नेपालले गर्यो नयाँ नक्सा सार्वजनिक

  • भारतले जबरजस्ती हटाउन लगायो नेपाल भारत सम्बन्धि बीबीसीको डकुमेण्टी

  • तामयिक लिपी र सम्भोटा लिपीमा फरक के छ ? लेख्ने तरिका सहित

  • ‘तिम्रो घरको वरिपरि’ युट्युब ट्रेन्डिङ नम्बर १ मा (भिडियो)

  • मिस तामाङ २०१८ का सहभागीहरु तामाङ भुषभुषा र डम्फुको साथमा तामाङ भाषाको गीत गाउदै

  • तीनकुनेमा आयोजित सोनाम ल्होछार कार्यक्रममा सुरक्षाकर्मीले हस्तक्षेप किन गर्यो ? भिडियो हेर्नुहोस् …

  • मिस तामाङ प्रतियोगिता २०१८ को भाग -१ , मन पर्नेलाई भोट हाली जिताऊ (भिडियो)

  • तामाङ सेलो ‘ल्होछार पर्वमा …. सुनिता पाख्रिन तामाङ

  • बालवालिका केन्द्र खोलेर बाल ब्यापार गर्ने प्रशासनको नियन्त्रणमा (जनतासंग सिधा कुरा)

  • बिज्ञापनका लागि:
     [email protected]
    लेख, रचना र समाचारका लागि:
     [email protected]
    सामाजिक संजाल तर्फ:
    सर्वाधिकार © 2012 - 2024: Tamang Online मा सार्बधिक सुरक्षित छ. | बिज्ञापन | सम्पर्क | हाम्रो बारेमा Designed by: GOJI Solution