हेडलाईन

तामाङ समाज क्यानाडाको तेश्रो अधिवेशन सम्पन्न         तामाङ सोसाईटी अफ सिड्नीको अध्यक्षमा विशाल तामाङ चयन         नेफिन इजरायलको अध्यक्षमा कुमार आङ्देम्बे चयन         ग्याल्थुमकी मृगौला पिडितलाई वडाअध्यक्ष द्वारा सकलित रकम हस्तान्तरण         नेफिन इजरायलको ११ औ वार्षिकोत्सव तथा साधारण सभा हुदै         रोमानियामा पहिलो पटक बुद्ध जयन्तीको पावन अवसरमा शान्तिपुर्न -याली सुसम्पन्न ।         क्यानाडाको मिस्सीसागामा २५६७ औं बुद्ध जयन्ती समारोह सम्पन्न         नेवा: खल: इजरायलले साधारण सभा तथा फोटो प्रतियोगिताको आयोजन गर्दै         नेपाल तामाङ घेदुङ रोमानियाको पहिलो अधिवेशन भव्यताका साथ सम्पन्न         रोमानियामा निधन भएका तामाङको शब नेपाल पुग्यो         मृगौला पिडितलाई आर्थिक सहयोग         तामाङ सोसाइटी अफ अमेरिकाको अध्यक्षमा बुद्धिमान तामाङ निर्वाचित         प्रतिभाशाली तामाङ संचारकर्मी दीपेन्द्र दोङ तामाङको निधन         प्रदेश नम्बर १ को पुन:नामाकरण आन्दोलनका घाइते लिम्बुको मृत्यु ,शहिद घोषणा गर्न माग         क्यानाडामा छक्का पन्जा-४ पहिलो दिन हाउसफूलको साथ् प्रदर्शन        

लोकमानसिंह कार्कीले अख्तियार प्रमुख भएपछिके के गरे ?

karkii

कात्तिक, काठमाडौं । राजसंस्थाको छायाँमा राजाको हुकुम प्रमाङ्गीबाट शक्तिमा उदाएका लोकमानसिंह कार्कीले अख्तियार प्रमुख भएपछि फेरि एकपटक मुलुक कब्जा गर्ने दुस्साहस गरे । त्यहीबेला उनीविरुद्ध छापामार शैलीमा आक्रमण भयो र अहिले उनी ‘सेबोटेज’को अवस्थामा छन् ।

लोकमान कुनै ठूला शासक होइनन् । उनी तीन बर्षअघि दलका शीर्षनेताले नियुक्त गरेर काममा पठाएका एकजना कर्मचारी हुन् । तर, बितेको तीन वर्षमा लोकमानले के-के त्यस्तो काम गरे, जसले उनी यति ठूलो हाउगुजी बन्न पुगे ? हेर्नुहोस् लोकमानसिंहले कर्मचारीतन्त्रमा मच्चाएको ‘श्वेत आतंक’बारे एक रिपोर्टः

लोकतन्त्र पक्षधर कर्मचारीमाथि ‘पाँडे पजनी’

प्रशंग हो, ०६२/६३ को जनआन्दोलनको । सडकमा जनआन्दोलन चर्कंदै गर्दा गृहमन्त्रालयको प्राङ्गणमा कर्मचारीहरुको छुट्टै आन्दोलन शुरु भयो । त्यो आन्दोलनको नेतृत्व तत्कालीन उपसचिव डिल्ली सिवाकोटीले गरेका थिए । सरकारी कर्मचारीसमेत आन्दोलनमा होमिन थालेपछि राजा थप संकटमा परे । त्यतिबेलाका मुख्य सचिव थिए लोकमानसिंह कार्की ।

त्यसबेला लोकमानले कर्मचारीहरुलाई चेतावनी दिँदै भनेका थिए कि राजासँग सहकार्य गर्न नसक्ने कर्मचारीसँग म पनि सहकार्य गर्न सक्दिँन । यसको सोझो अर्थ थियो, आन्दोलनमा सामेल कर्मचारीलाई कारबाही हुन्छ ।

मुख्यसचिव कार्कीको यस्तो अभिव्यक्तिलगत्तै गृहमन्त्रालयका उपसचिव सिवाकोटीले अर्को सार्वजनिक प्रतिक्रिया दिए- ‘हामी गणतन्त्रका पक्षमा लाग्यौँ, मुख्यसचिवले अब हामी गणतन्त्रमा लागेका कर्मचारीहरुसँग सहकार्य नगर्ने हो भने हामी पनि अब उनीसँग सहकार्य गर्न सक्दैनौँ ।’
यो घटनासँगै आन्दोलन चर्कदै गयो । तत्कालीन मुख्यसचिव कार्कीलाई सिंहदरबार प्रवेश गर्न नदिने कार्यक्रमहरु चल्न थाले । यस्तो अवरोध कार्यक्रममा विशेष गरी कांग्रेस र एमालेप्रति आस्था राख्ने कर्मचारी संगठनहरु खुलेर लागे । सिंहदरबारभित्रै आन्दोलनको राँको सल्किएपछि त्यसबेला लोकमानले भनेका थिए, ‘यी मान्छेहरुलाई एक-एक गरेर ठीक पार्नुपर्छ ।’

तर, लोकमानका लागि त्यतिबेला दुर्भाग्य भयो, जतिखेर जनआन्दोलन सफल भयो, उनीमाथि कारवाही भयो र मुख्य सचिवबाटै हटाइयो । पछि रायमाझी आयोगले समेत उनलाई दोषी करार गर्‍यो ।

खिलराज रेग्मी सरकारका पालामा सुशील, शेरबहादुर, प्रचण्ड र केपी ओलीसमेतलाई दबाव र प्रभावमा पार्दै लोकमानसिंह कार्की जब अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग नामको शक्तिमा आए, सायद उनले त्यही दिन सम्झिए कि अब त्यो सिंहदरबार प्रकरणको फाइल पल्टाउने अवसर आयो । त्यसपछि उनले लोकतन्त्र पक्षधर कर्मचारीलाई १३ पन्ने फारम भराउन सुरु गरे ।

रायमाझी आयोगले भनेको थियो, लोकमानलाई कारवाही गर । तर, गणतन्त्रवादी नेताहरुले लोकमानलाई किस्तीमा राखेर अख्तियारको चाबी बुझाएपछि अब सुरु भयो जनआन्दोलनका दोषीबाट जनआन्दोलनका अभियन्ता कर्मचारीहरुमाथि ‘पाँडे पजनी’ । शायद यो नेपालको ब्युरोक्रेसीमा भित्रिएको एउटा प्रतिगमन थियो ।

सोमलालको १३ पन्ना, कल्याणको कल डिटेल !

अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगकै एक पदाधिकारीका अनुसार आफुले भनेको नमानेवापत लोकमानले केही नेता र कर्मचारीलाई १३ पन्ना भराएर आफ्नो बसमा लिएका थिए । उनी भन्छन्- लोकमान १३ पन्नाको सहाराले राज्यसत्तामाथि नै नथ्थी लगाएर बसेका थिए । यसबारे कोही बोलेको थिएन । तर, राज्यसत्ता कब्जा भनेको यही हो ।’
कार्कीले हाल नेपाल सरकारका मुख्यसचिव सोमलाल सुवेदीलाई समेत आयोगमै बोलाएर १३ पन्ना भराए । र, त्यही १३ पन्नाको सहाराले आफ्ना मान्छेहरु विभिन्न ठाउँमा सेट गर्ने बाटो बनाए ।

१३ पाने भनेको कर्मचारीहरुलाई अख्तियारले भराउने एउटा व्यक्तिगत फारम हो, जसमा कर्मचारीको तीनपुस्ते विवरण भरिएको हुन्छ । यो तेह्र पानाको भएको हुनाले यसलाई ‘तेह्र पाने’ भनिएको हो ।

लोकमानले यतिसम्म गरे कि आफ्नो नियुक्तिको फाइल सर्वोच्चले मागेसँगै मुख्यसचिवलाई फोन गरेर भनेका थिए, ‘मसँग तपाईको १३ पन्ना भएको थाहा होला नि ? नियुक्तिको कागजपत्र हरायो भन्दिनू, नत्र नराम्रो हुन्छ ।’

त्यहीकारण सरकारले लोकमानको नियुक्तिको कागजपत्र भूकम्पका बेला हराएको भन्ने जवाफ सर्वोच्चलाई दिन बाध्य भयो । भलै सर्वोच्चको अर्को कडा आदेश आएपछि बाध्य भएर फाइल भेटियो भन्दै बुझाइयो ।

अख्तियार स्रोतको दाबी अनुसार कार्कीले यतिसम्म दुस्साहस गरे कि, ‘उनले बहालवाला प्रधानन्यायाधीश कल्याण श्रेष्ठको कल डिटेल रेकर्ड गर्दै आएका थिए । र, आफुलाई असहयोग गरेपछि सम्पत्ती छानविनका लागि उनलाई समेत तान्ने दुस्साहस गरेका थिए । उनका नजिकका मान्छेहरुले त्यस्तो नगर्न सुझाव दिएपछि अन्तिममा कार्की पछि हटेको स्रोतको दाबी छ ।

लोकमानलाई मुख्यसचिवबाट हटाएर आफु मुख्यसचिव हुन पूर्वमुख्य सचिव भोजराज घिमिरेले भूमिका खेलेको कार्कीको बुझाइ थियो । उनले त्यो रीस पनि १३ पन्नाबाटै देखाए । घिमिरे क्यानडाबाट राजदूतको सेवाअवधि सकेर नेपाल फर्किएलगत्तै लोकमानले उनलाई १३ पन्ना भराएका छन् ।

को-को भए प्रतिशोधका शिकार ?

जनआन्दोलनका बेला कर्मचारी आन्दोलनको नेतृत्व गर्दै कार्कीलाई सिंहदरबार प्रवेशमा रोक लगाउने कार्यको नेतृत्व गरेका तत्कालीन कर्मचारी युनियनका सभापति भवानी थानीलाई कार्कीले पहिलो वर्ष नै आयोगमा बोलाएर १३ पन्ना भराए ।

त्यतिबेलाको आन्दोलनमा सक्रिय रहेका तीर्थ खनाललाई पनि १३ पन्ना भराएर लोकमानको घर्रामा राखियो । खनाल अहिले सामान्य प्रशासन मन्त्रालयमा उपसचिव छन् ।

डिल्ली सिवाकोटीविरुद्ध पनि प्रतिशोधको योजना बन्दै थियो, पर्यटन बोर्डको एउटा बैठकमा उपस्थित भएका कारण कार्कीले बिशेष अदालतमा उनीविरुद्ध मुद्दा चलाए । त्यतिबेला सिवाकोटी अर्थ मन्त्रालयका सहसचिव थिए ।

अर्थका एकजना सहसचिव पर्यटन बोर्डमा पदेन सदस्य हुन्छन् । उनलाई बोर्डको बैठकमा उपस्थित भएर हस्ताक्षर गरेकै आधारमा बोर्डको भ्रष्टाचारमा संलग्नताको आरोपमा मुद्दा चलाइयो । यसको मुख्य कारण सिवाकोटीविरुद्ध जनआन्दोलनको रीस फेर्नु थियो । र, उनलाई सचिव हुँदै मुख्यसचिव सम्म पुग्ने लाइनबाट आउट गर्नु थियो ।

जानकारहरुका अनुसार लोकमानसिंहको अर्को उद्देश्य पनि थियो, कर्मचारी संयन्त्रमा लोकतन्त्रवादीहरुको गला रेट्नु र निरंशुकताका लागि जमीन तयार पार्नु ।

नेपाल बार एशोसियसनका पूर्वअध्यक्ष एवम् वरिष्ठ अधिवक्ता शम्भु थापा सुरुदेखि नै लोकमानसिंह कार्कीलाई प्रमुख आयुक्त नियुक्त गर्ने निर्णयको विरुद्धमा थिए । थापा जनआन्दोलनका बेला निरंशुकताविरुद्ध सडकमा खरोसँग उभिएका अभियन्तासमेत थिए ।

लोकमानसिंह कार्कीले अख्तियार प्रमुख बनेपछि सम्पत्ती शुद्धीकरण विभागलाई दबावमा राखेर थापाको ल फर्ममा छापा मार्न लगाए । त्यो भनेको सम्पती शुद्धीकरण लगाएर सामाजिक छवि धुमील पार्ने र प्रतिशोध साँध्ने कार्कीको उद्देश्य थियो ।

यस्तै लोकमानसिंहको नियुक्तविरुद्ध रेग्मी सरकारका मन्त्रीहरु विद्याधर मल्लिक र माधव पौडेलले लविङ गरेका थिए । कार्कीले उनीहरु विरुद्ध पनि अख्तियारबाट पत्र काटे ।
कार्कीले भ्रष्टाचार आरोपमा विशेष अदालतमा मुद्दा दायर गरेर निलम्बनमा परेका अर्का एकजना कर्मचारी हुन्, शरदचन्द्र पौडेल । निजामति कर्मचारीभित्र उनलाई लागेको आरोप स्वीकार गरिँदैन । किनकि पौडेल स्वच्छ र केही गर्नुपर्छ भन्ने भावनाका कर्मचारी थिए ।

पौडेल अध्यागमन विभागको डीजी हुँदा इमिग्रेसन डिपार्टमेन्ट नेपाल प्रहरीलाई दिनुपर्छ भन्ने प्रस्ताव आयो । लोकमानकै चाहनामा गृह मन्त्रालयबाट त्यस्तो प्रस्ताव आएको थियो । गृहमन्त्री बामदेव गौतमसमेत कार्कीको प्रस्तावको पक्षमा थिए । गृहमन्त्री, गृहसचिव र कार्कीको दबावका बीच पनि पौडेलले उक्त प्रस्ताव मानेनन् ।

यही कारण कार्कीले आफ्नो इच्छाविपरीत चलेका पौडेललाई फसाउने बहाना खोज्न थाले । तर, अध्यागमन विभाग प्रहरी मातहत आएन भनेरै कारवाही गर्न मिल्दैनथ्यो । त्यसैले कार्की आफुसँग सहकार्य नगर्ने पौडेललाई कारवाही गर्ने बाटो खोज्दै थिए ।

यहीक्रममा पर्यटन बोर्डको आर्थिक विनियम बनाउने सम्वन्धी एउटा बैठकमा उपस्थित पौडेलले हस्ताक्षर गरे । र, त्यो हस्ताक्षर गरेकै निहुँमा पौडेलविरुद्ध विशेष अदालतमा मुद्दा चलाउने मौका लोकमानले पाए ।

यस्तै उपभोक्ता हित संरक्षण मञ्चका अध्यक्ष ज्योति बानियाँ लोकमानको नियुक्तिका बेला उनको नियुक्ति रोक्न राष्ट्रपतिसमक्ष पुगेका थिए । अधिवक्तासमेत रहेका बानियाँले किष्ट मेडिकल कलेजका कानुनी सल्लाहकारका रुपमा काम गर्दै थिए । अख्तियारले किष्ट मेडिकल कलेजको शैया थप्ने विवादकै बेला फाइल मगायो । र, बानियाँले गलत सल्लाह दिएर गलत प्रतिवेदन बनेको भन्दै उनीमाथि पनि सार्वजनिक मुद्दा लगाइयो ।

लोकमानले आफुसँग सहकार्य गर्न नचाहने प्रायः हरेक कर्मचारीहरुलाई यसैगरी सिध्याउँदै आएका थिए । अख्तियार प्रमुखको आडमा टंगालबाट शासन सत्ता चलाइरहेका कार्कीबाट पीडित बनेका कर्मचारीहरु भन्छन्,- ‘लोकमान एक दुस्साही मूर्ख हुन्, उनीभित्र ‘हरि’ भन्ने तत्व छैन ।’

आसेपासे जति कानुनभन्दा माथि

कार्कीको चाहनाअनुसार मिलेर काम नगर्ने हरेक कर्मचारीले कारबाही भोग्नुपर्‍यो । जो-जो उनीसँग सहकार्य र लेनदेन गर्न तयार भए, उनीहरु खुलेआम भ्रष्टाचारमा संलग्न हुँदा समेत टंगालको आर्शिवाद रहृयो । उनीहरुले १३ पन्ना भर्नु परेन ।

यसका एकजना उदाहरण हुन्, पूर्वसहसचिव भरतराज सुवेदी । सुवेदीका भाइ भवानी सुवेदी कार्कीका विश्वासपात्रका रुपमा टंगालमा बस्थे । र, सुवेदीले नागरिकतामा उमेर सच्याएर सिंहदरबारभित्रै ‘गुण्डाराज’ एवं कमाऊ धन्दा चलाउँदा पनि कार्कीले आफ्ना दुईवटै आँखा चिम्लिए ।

त्यस्तै आयल निगमका गोपाल खड्कामाथि पनि उनले कारवाही वा छानविन हुन दिएनन् । कमल थापाका भाइ तत्कालीन एन्फा अध्यक्ष गणेश थापामाथि पनि छानविन र अनुसन्धान भएन । मालपोत र नापीका खरदार तहका साना कर्मचारीबाहेक ठूला भ्रष्टाचारीमाथि कोही पनि कारवाही भएन लोकमानका पालामा ।

भूकम्पलगत्तै त्रिपाल खरिद घोटाला पनि निकै चर्चामा रहृयो । मन्त्रालयमा आएको त्रिपालमध्ये केही हजार आयोगमा उपलब्ध गराइदिन कार्कीको सचिवालयबाट फोन आयो । स्टोर हेर्ने खरदारले त्यसका लागि एउटा पत्र चाहिने व्यहोरा जानकारी गराए ।

पछि काठमाडौँका सिडियोले स्टोरलाई पत्र काटेर अख्तियारलाई केही हजार त्रिपाल पठाइयो । त्यसरी मन्त्रालयबाट त्रिपाल झिकाएर विभिन्न जिल्लामा गएर लोकमानले आफ्नो र आफ्ना पिता भूपालमानसिंहका नाममा त्रिपाल बाँडे ।

पछि लोकमानले उक्त त्रिपाल घोटालामा संलग्न सचिव अर्जुन कार्कीलाई जोगाएर स्टोर किपरलाई कारबाही गराए ।

त्यसो त केपी ओली प्रधानमन्त्री रहेका बेला अख्तियारका आयुक्तहरु प्रमुख आयुक्तले संविधान विपरीत क्रियाकलाप गरेको र आफूहरुलाई काम विहीन बनाएको भन्दै उजूरी गर्न प्रधानमन्त्रीको कार्यालयमा पुगेका थिए । तर, तत्कालीन प्रधानमन्त्री ओली लोकमानविरुद्ध चुइँक्क बोलेनन् । त्यसबेला ओली र लोकमानबीच राम्रो सम्बन्ध रहेको अन्य आयुक्तहरुको गुनासो थियो ।

अख्तियार प्रमुख हुँदा सुरक्षा निकायलाई पनि कार्कीले नियन्त्रणमा लिएका लिए । बहालवाला सशस्त्र प्रहरीका आइजीपी कोषराज वन्तलाई भ्रष्टाचारको आरोपमा कारबाही गरेसँगै नेपाल प्रहरी र अन्य सुरक्षा निकायको पदाधिकारी आफैँ लोकमानको शरणमा पुगे ।

उनले राजनीतिक दलका अधिकांश प्रभावशाली नेतालाई १३ पन्ना भराएर आफ्नो विरुद्ध नजान तगारो हाले । यसरी लोकमानले तीन वर्षमा राज्यसत्ता लगभग नियन्त्रणमा लिइसकेको सन्दर्भमा संसदमा उनी विरुद्ध छापामार आक्रमण भयो । तर, अहिले पनि उनी आफ्नो बचाऊमा लागिरहेकै छन् ।

@ अनलाइनखबर |






शुभकामना

भर्खरै...

लोकप्रिय

रोचक खबर

रोमानियामा सोनाम ल्होछार तथा बृहत् साँस्कृतिक कार्यक्रम सभ्य र भब्य रुपले सम्पन्न

रोमानियामा सोनाम ल्होछार तथा बृहत् साँस्कृतिक कार्यक्रम सभ्य र भब्य रुपले सम्पन्न

"प्रावास मा आफनो भाषा , धर्म कला र संस्कृति को जगेर्न गर्नै " भन्ने मुल नारालाई आत्मसात गर्दै सन् ०१।०१।२०२३ का... बाँकी यता

Phursang Lama / February 18, 2024

५५ वर्षपछि दुई देशबीच श्रम समझदारी कायम

५५ वर्षपछि दुई देशबीच श्रम समझदारी कायम

  रोमानिया । नेपालीहरुको आकर्षक गन्तव्य बन्दै गएको युरोपेली मुलुक रोमनियासँग नेपालले द्विपक्षीय श्रम... बाँकी यता

Phursang Lama / October 7, 2023

 Photo Gallery

  • अमेरिकास्थित दुई तामाङ संस्थाबिच एकता हुने

  • नेपाल तामाङ घेदुङको कोन्ज्योसोम घोषणा पत्र २०७४ सार्वजनिक

  • फोनिजको अध्यक्षमा डण्ड गुरुङ निर्विरोध निर्वाचित

  • अभिनेत्री पूर्णिमा लामा तामाड – म रुन्चे कहाँ हो र ?’

  • चर्चित मोडल स्मिताका सात कामुक फोटो सार्वजनिक(फोटोफिचर)

  • लुम्बिनीमा अन्तर्राष्ट्रिय बौद्ध सम्मेलन गर्ने तयारी

  • नेपाल तामाङ घेदुङको राष्ट्रिय बिधान-सभा चैत २३ र २४ गते

  • पहिचानको मुद्दा कहाँ पुगेर अत्कियो ?

  • यस्तो छ – नमस्कार गर्नुको कारण र महत्व

  • स्वयम्भुमा १३ पटक परिक्रमा र सरसफाई कार्यक्रम सम्पन्न (फोटो सहित)

  • महिलाले ध्यान दिने पुरुषका ७ चिज

  • प्रधानमन्त्री प्रचण्डले तामाङ संस्कृति भवन बनाउन सहयोग गर्ने घोषण,कुलमान घिसिङको प्रशंसा

  • राष्ट्रिय सोनाम ल्होछारको अवसरमा तामाङ ह्वाइखा (कविता ) प्रतियोगिता हुने

  • तमु ल्होसार के हो र कसरी मनाईन्छ ?

  •  Music videos

  • नेपालले गर्यो नयाँ नक्सा सार्वजनिक

  • भारतले जबरजस्ती हटाउन लगायो नेपाल भारत सम्बन्धि बीबीसीको डकुमेण्टी

  • तामयिक लिपी र सम्भोटा लिपीमा फरक के छ ? लेख्ने तरिका सहित

  • ‘तिम्रो घरको वरिपरि’ युट्युब ट्रेन्डिङ नम्बर १ मा (भिडियो)

  • मिस तामाङ २०१८ का सहभागीहरु तामाङ भुषभुषा र डम्फुको साथमा तामाङ भाषाको गीत गाउदै

  • तीनकुनेमा आयोजित सोनाम ल्होछार कार्यक्रममा सुरक्षाकर्मीले हस्तक्षेप किन गर्यो ? भिडियो हेर्नुहोस् …

  • मिस तामाङ प्रतियोगिता २०१८ को भाग -१ , मन पर्नेलाई भोट हाली जिताऊ (भिडियो)

  • तामाङ सेलो ‘ल्होछार पर्वमा …. सुनिता पाख्रिन तामाङ

  • बालवालिका केन्द्र खोलेर बाल ब्यापार गर्ने प्रशासनको नियन्त्रणमा (जनतासंग सिधा कुरा)

  • बिज्ञापनका लागि:
     [email protected]
    लेख, रचना र समाचारका लागि:
     [email protected]
    सामाजिक संजाल तर्फ:
    सर्वाधिकार © 2012 - 2024: Tamang Online मा सार्बधिक सुरक्षित छ. | बिज्ञापन | सम्पर्क | हाम्रो बारेमा Designed by: GOJI Solution