हेडलाईन

तामाङ समाज क्यानाडाको तेश्रो अधिवेशन सम्पन्न         तामाङ सोसाईटी अफ सिड्नीको अध्यक्षमा विशाल तामाङ चयन         नेफिन इजरायलको अध्यक्षमा कुमार आङ्देम्बे चयन         ग्याल्थुमकी मृगौला पिडितलाई वडाअध्यक्ष द्वारा सकलित रकम हस्तान्तरण         नेफिन इजरायलको ११ औ वार्षिकोत्सव तथा साधारण सभा हुदै         रोमानियामा पहिलो पटक बुद्ध जयन्तीको पावन अवसरमा शान्तिपुर्न -याली सुसम्पन्न ।         क्यानाडाको मिस्सीसागामा २५६७ औं बुद्ध जयन्ती समारोह सम्पन्न         नेवा: खल: इजरायलले साधारण सभा तथा फोटो प्रतियोगिताको आयोजन गर्दै         नेपाल तामाङ घेदुङ रोमानियाको पहिलो अधिवेशन भव्यताका साथ सम्पन्न         रोमानियामा निधन भएका तामाङको शब नेपाल पुग्यो         मृगौला पिडितलाई आर्थिक सहयोग         तामाङ सोसाइटी अफ अमेरिकाको अध्यक्षमा बुद्धिमान तामाङ निर्वाचित         प्रतिभाशाली तामाङ संचारकर्मी दीपेन्द्र दोङ तामाङको निधन         प्रदेश नम्बर १ को पुन:नामाकरण आन्दोलनका घाइते लिम्बुको मृत्यु ,शहिद घोषणा गर्न माग         क्यानाडामा छक्का पन्जा-४ पहिलो दिन हाउसफूलको साथ् प्रदर्शन        

नयाँ शक्तिको आन्तरिक रूपान्तरण

dambar-khatiwada

– डम्बर खतिवडा

आश्विन ३०, २०७३- नयाँ शक्ति पार्टी, नेपाल ‘मूलधार’ भनिएको ‘परम्परागत’ राजनीतिभन्दा ‘फरक’, ‘नयाँ’ र ‘वैकल्पिक’ चिन्तन र अभ्यास गर्ने प्रतिबद्धतासहित नेपाली राजनीतिको क्षितिजमा उदाएको एउटा ‘शिशु दल’ हो । तर निर्माणको प्रारम्भिक चरणमै यो दल अनेक कारण र आयामबाट सर्वथा चर्चामा रहने गरेको छ । पछिल्लो समय यो दल चर्चामा आउनुको कारण यसको आन्तरिक जीवनमा देखापरेका कतिपय उतारचढाब र बहिर्गमन बन्न पुगेको छ । प्रत्यक्ष/परोक्ष धेरै मान्छे सायद यो दलको आन्तरिक विकास प्रक्रियामा रुचि राख्छन् वा यस्तो पनि हुन सक्छ कि धेरै मान्छे तटस्थभावले यो अभियान कसरी अगाडि जाने हो भन्ने नियालिरहेका छन् । नयाँ शक्ति अभियानको जुन सैद्धान्तिक चरित्र र व्यावहारिक स्वभाव प्रकट भएको छ, त्यो नेपाली राजनीतिमा एउटा नयाँ प्रयोग भएका कारणले पनि जिज्ञासा स्वाभाविक हुन्छ ।
नयाँ शक्ति नेपाल मूलत: ४ प्रकारका अभियन्ता मिलेर बनेको दल हो । यो दल निर्माणको एउटा स्रोत डा. बाबुराम भट्टराईसँगै माओवादी आन्दोलनबाट बाहिर निस्किएको समूह नै हो, जसले यो दलको निर्माणमा संगठनात्मक अस्थिपञ्जरको काम गरेको छ । दोस्रो स्रोत– देशका अरू विभिन्न दल र आन्दोलनबाट राजनीतिक अनुभव हासिल गरेका ‘ग्रासरुट’ राजनीतिकर्मीहरू हुन् । यी दुई स्रोतबाट आएकाहरूसँग राजनीतिक अनुभव आआफ्नै खालको छ । तेस्रो स्रोत–राष्ट्रिय जीवनका विभिन्न क्षेत्रमा उल्लेखनीय योगदान गरेका र ख्याति कमाएकाहरू हुन् । यसमा सेना, प्रहरी, प्रशासन, प्राध्यापन, शिक्षण, लेखन, पत्रकारिता, साहित्य, कला, संस्कृति, संगीत, सिनेमालागयतका क्षेत्रका विशिष्ट प्रतिभा छन् । यो स्रोतसँग राजनीतिक अनुभव नभए पनि राजनीतिलाई बुझ्ने र आफ्नै तरिकाले हाँक्न खोज्ने क्षमता र इच्छाशक्ति दुवै देखिन्छ ।

चौथो स्रोत–सन् १९९० को दशकपछि हुर्किएको नयाँ पुस्ता, जससँग भूमण्डलीकरण र आईसीटी युगको शिक्षा छ, जो यसअघि राजनीतिमा थिएनन् तर देशका लागि केही फरक र नयाँ काम गर्न चाहन्छ, जो देश विदेशमा छरिएको छ, ती युवा नै हुन् । यसको सबल पक्ष के हो भने यो पंक्ति शास्त्रीय सिद्धान्त, स्कुलिङ र वादहरूको पूर्वाग्रहभन्दा माथि छ र सिधै देश र जनताका लागि केही ‘डेलिभर’ गर्नुपर्छ भन्ने तीव्र आकांक्षा राख्छ । देशविदेशको विकास, सुशासन र समृद्धिबारे देखेको, सुनेको यो पुस्ताले आफ्नो देश पनि त्यस्तै भइदिए हुन्थ्यो भन्ने इच्छा राख्छ । नयाँ शक्तिलाई यो पंक्तिले यही इच्छा पूरा गराउने माध्यम बनाउन खोजेको पाइन्छ ।

पहिलो स्रोतले निर्माण गरेको अस्थिपञ्जरमाथि बाँकी तीन स्रोतले मांसलदेह, मर्यादा–आवरण र सौन्दर्य थपेपछि नयाँ शक्तिको अस्तित्व सम्भव भएको हो । तर, यी चार स्रोतबाट आएका मान्छेको मनोवृत्ति, जीवनदर्शन, मानसिक आवेग र कार्यसम्पादन क्षमताको स्तर फरकफरक हुनु नितान्त स्वाभाविक छ । सम्भवत: यही बिन्दुमा नयाँ शक्ति सबैभन्दा बढी आलोचित छ कि यति धेरै बहुरंगी मानिस कसरी मिल्लान् ? कसरी अन्तर्घुलित होलान् ? कसरी नयाँ ढाँचामा आकारित होलान् ? कसरी उनीहरूको यात्राको ‘स्टेप’ मिल्न सक्ला ? वस्तुत: नयाँ शक्तिको आन्तरिक रूपान्तरण यिनै प्रश्नमा अन्तर्निहित छ । आज कतिपय समस्या देखिएका छन्, यिनै प्रश्नको सेरोफेरोमा देखिएका छन्, तर उत्तिकै ठूलो सत्य के पनि हो भने नयाँ शक्तिको जुन ‘ग्लेमर’, यसप्रतिको जुन जिज्ञासा र आशा छ, त्यो पनि यिनै प्रश्नको सेरोफेरोमा छन् । यो ‘डाइलेटिक्स’ नै नयाँ शक्तिको सम्भावना र चुनौती दुवै हो ।

नयाँ शक्तिमा सबै बेठीक र खत्तमहरू छन, आन्तरिक गन्जागोलले नै यथाशीघ्र यसको पतन हुनेछ भन्ने धारणा परम्परागत राजनीतिक वृत्तका लागि एउटा स्वाभाविक र मनोरञ्जक अपेक्षा त हो, तर विश्व राजनीतिलाई नियाल्ने हो भने वैकल्पिक राजनीतिको धार निरन्तर शक्तिशाली हुँदै आएको देखिन्छ । नेपाल मात्र नयाँ शताब्दीको यो नयाँ ट्रेन्डबाट अछुतो हुन सक्दैन । नयाँ शक्तिमा धेरै कुरामा आधारभूत एकरूपता र समानता पनि छ । मूलत: स्वाधीनता, समृद्धि, सुशासन, समानुपातिक–समावेशी सहभागितामूलक लोकतन्त्र र समुन्नत समाजवादको सिद्धान्तमा आधारित अग्रपन्थ (फ्रन्टिज्म) को चिन्तन यसको आधारभूत एकरूपता हो । माथिका चारैवटा स्रोतबाट आएकाहरूको ठूलो संख्याले ‘वैकल्पिक दर्शन’ को सैद्धान्तिक मान्यतालाई स्वीकार गरेको देखिन्छ । साथै यसका मुख्य नारा ‘अबको निकास, आर्थिक विकास’ ‘समृद्धि सम्भव छ हाम्रै पालामा’ पार्टी पंक्तिभित्र सर्वस्वीकार्य र एकदमै लोकप्रिय पनि छन् ।

बीसौं शताब्दीसम्मका सबै राजनीतिक दर्शन र सिद्धान्तलाई पुन:संश्लेषण गर्दै ‘वैकल्पिक राजनीति’को मार्ग अवलम्बन गर्ने, उत्तरआधुनिक युगका चासो, चिन्ता र सरोकारको सम्बोधन गर्ने, कुनै खास प्रकारको वाद वा राजनीतिक प्रणालीलाई नभएर मानवीय खुसीको प्रवद्र्धनलाई राजनीतिको लक्ष्य ठान्ने, ‘हामी आज जेजस्ता राजनीतिक विकल्प, विचार र व्यवहारमाझ छौं, यिनै सर्वोत्कृष्ट र विकल्पहीन विकल्प हैनन् । सबै मिलेर अझ राम्रो विकल्प निर्माण गर्न सकिन्छ । त्यसतर्फ हाम्रो ध्यान नगएको मात्र हो । अब ध्यान दिऊँ, अझ राम्रो विकल्प हाम्रो नजिक छ’ भन्ने नयाँ शक्तिका मान्यताहरू यसको पार्टी पंक्तिभित्र आमरूपमा स्वीकार्य छन् । एकीकरण र लोकतान्त्रीकरणको युगपछि आधुनिक नेपाल समृद्धीकरणको कालखण्डमा आइपुगेको छ, यही युगीन दायित्व पूरा गर्न नयाँ शक्तिको औचित्य छ भन्ने कालचिन्तनमाथि पनि नयाँ शक्तिभित्र कुनै विमति देखिन्न ।

फेरि पनि केही समस्या अवश्य छन् । पहिलो समस्या उपरोक्त चार पृष्ठभूमिबाट आएका मान्छेहरूको फरक–फरक संवेदनशीलता र आत्मसम्मानलाई केहीले नबुझिदिनु हो । ससाना घटनाक्रमलाई पनि अत्यन्त ठूलो अन्तर्विरोधजस्तो बनाइदिने नेपाली समाजमा रहेको आम कुरौटे संस्कृति नयाँ शक्तिमा पनि सल्किएको छ । कुरा खोज्दै हिंड्नु राजनीतिको क्षमताजस्तो ठान्ने र अलिकति कुरा कहींबाट केही चुहिए त्यसमा मरमसला थपेर अर्कोलाई सुनाउन पराक्रम ठान्ने संस्कृति नितान्त गलत हो । दोस्रो समस्या संक्रमणकालीन पार्टी संगठनको चरित्र आफंै बनेको छ । भुमरीमा चारैतिरको हावा गुजुल्टिएर माथि उठेजस्तो नयाँ शक्तिलाई छिटो नेता हुने ‘लिडरसिप ग्याप’ संगठनका रूपमा बुझेर मान्छेहरू कुडुलिने, केन्द्र, प्रदेश र जिल्ला संगठनमा मान्छे अटाइनअटाइ हुने तर स्थानीय संगठन निर्माणमा कमैले मात्र ध्यान दिने रोग नयाँ शक्तिभित्रको अर्को ठूलो रोग बनेको छ । मुख्यत: संगठनात्मक अन्तर्विरोध यही प्रवृत्तिबाट गाँजिएको छ । यसलाई हल गर्ने विधि भनेको विधानबमोजिम तहगत अधिवेशनहरू सुरुवात गर्नु नै हो । नयाँ शक्ति एकीकरणबाट हैन, ध्रुवीकरणबाट बन्ने दल हो भन्ने धारणा प्रस्ट हुँदाहुँदै पनि एकीकृत हुन आउने साना दलले समानान्तर संगठनजस्तै भूमिका दाबी गर्ने र त्यसलाई मिलाउने स्पेस एकदमै कम हुने कारणले पनि समस्या बल्झिएका छन् । वार्ता प्रक्रियामै यस्तो समस्यामाथि प्रस्ट विवेचना आवश्यक छ । बोली सकेपछि पूरा गर्नैपर्छ । अनावश्यक आश्वासन दिने, त्यो आश्वासन समयमै पूरा गर्न नसक्दा संगठनभित्रको दबाब र तनाव बढेर जाने जोखिम नयाँ शक्तिमा अवश्य छ ।

तेस्रो समस्या द्वन्द्व व्यवस्थापन कौशलको अभावलाई लिनुपर्छ । अबको युगमा सफल पार्टी र राज्य सञ्चालन गर्न राजनीतिक ज्ञान र क्षमताले पुग्दै पुग्दैन, व्यवस्थापकीय ज्ञान र कौशल पनि उत्तिकै चाहिन्छ । विद्यार्थी ‘विङ्स’ भित्रको द्वन्द्व सल्किँदै गएर इगो समस्या बन्न पुग्नु, त्यससँग केही नीतिगत प्रश्नहरू पनि आकर्षित हुनु द्वन्द्व व्यवस्थापन कौशलकै अभाव हो । चौथो समस्या ‘अति शुद्धतावादी अधैर्य’ पनि हो । कुन ऐतिहासिकता र संक्रमणको जटिलताबीच पार्टी निर्माण हुँदै छ, त्यसको सापेक्षतालाई नबुझ्ने, सबै चिज रातारात ठीकठाक र फिटफाट भइहाल्नुपर्छ, नभए त्यो ‘नयाँ’ र ‘वैकल्पिक’ हुँदै भएन भनेर प्रेसर मात्र बढाउने हो भने पार्टी निर्माण प्रक्रियामा स्वामित्वभाव ग्रहण गरेको मान्न सकिन्न । जब ‘सबै मिलेर नयाँ बनाइँदै छ, सबै पहलकदमीकर्ता र संस्थापक हुन्’ भन्ने मान्यता स्वीकार गरिन्छ, कसले कसलाई किन र केका लागि प्रेसर गर्ने ? राम्रोको जस, नराम्रोको अपजस दुवै चिज सबैले बाँड्न सक्नुपर्छ । यहाँनेर के बुझ्न आवश्यक छ भने अबको युगमा प्रायोजित हल्ला र अनुशासनको डन्डाले मान्छेलाई बाँधेर राख्न सकिन्न । फराकिलो छाती र निरन्तर अन्तरसंवादबाटै धेरै समस्या हल गर्न सकिन्छ । बन्दै गरेको एउटा ‘शिशु दल’ जसले धेरै ठूला महारथीसँग रचनात्मक प्रतिस्पर्धा गर्न बाँकी नै छ, र त्यो क्षमता छोटो समयमा हासिल गर्नुपर्ने बाध्यता छ, त्यसको पार्टीसत्ता कब्जा गर्न नै अहिल्यैदेखि मरिहत्ते गर्ने हो भने वैकल्पिक राजनीतिको अन्तर्यलाई आत्मसात् गरेको मान्न सकिन्न ।

अन्त्यमा, प्रस्ट रणनीतिक योजना, कार्यनीतिक लचकता, व्यवस्थापकीय क्षमताको अभिवृद्धि, अन्तर्संगठन तनावको विश्वासिलो हल, पार्टीभित्र र बाहिर दुवैतिरको पारदर्शिता, सुशासन र लोकतन्त्रको शुद्धताका लागि धैर्यपूर्ण संघर्षलाई अगाडि बढाएर मात्र ‘फरक’, ‘नयाँ’ र ‘वैकल्पिक’ राजनीति निर्माणमा योगदान गर्न सकिन्न भन्ने आत्मबोध नयाँ शक्तिका सबै अभियन्तामा हुन आवश्यक छ । वस्तुत: यही आत्मबोध नै नयाँ शक्तिको आन्तरिक रूपान्तरणको वास्तविक उर्जा हो ।






शुभकामना

भर्खरै...

लोकप्रिय

रोचक खबर

रोमानियामा सोनाम ल्होछार तथा बृहत् साँस्कृतिक कार्यक्रम सभ्य र भब्य रुपले सम्पन्न

रोमानियामा सोनाम ल्होछार तथा बृहत् साँस्कृतिक कार्यक्रम सभ्य र भब्य रुपले सम्पन्न

"प्रावास मा आफनो भाषा , धर्म कला र संस्कृति को जगेर्न गर्नै " भन्ने मुल नारालाई आत्मसात गर्दै सन् ०१।०१।२०२३ का... बाँकी यता

Phursang Lama / February 18, 2024

५५ वर्षपछि दुई देशबीच श्रम समझदारी कायम

५५ वर्षपछि दुई देशबीच श्रम समझदारी कायम

  रोमानिया । नेपालीहरुको आकर्षक गन्तव्य बन्दै गएको युरोपेली मुलुक रोमनियासँग नेपालले द्विपक्षीय श्रम... बाँकी यता

Phursang Lama / October 7, 2023

 Photo Gallery

  • अमेरिकास्थित दुई तामाङ संस्थाबिच एकता हुने

  • नेपाल तामाङ घेदुङको कोन्ज्योसोम घोषणा पत्र २०७४ सार्वजनिक

  • फोनिजको अध्यक्षमा डण्ड गुरुङ निर्विरोध निर्वाचित

  • अभिनेत्री पूर्णिमा लामा तामाड – म रुन्चे कहाँ हो र ?’

  • चर्चित मोडल स्मिताका सात कामुक फोटो सार्वजनिक(फोटोफिचर)

  • लुम्बिनीमा अन्तर्राष्ट्रिय बौद्ध सम्मेलन गर्ने तयारी

  • नेपाल तामाङ घेदुङको राष्ट्रिय बिधान-सभा चैत २३ र २४ गते

  • पहिचानको मुद्दा कहाँ पुगेर अत्कियो ?

  • यस्तो छ – नमस्कार गर्नुको कारण र महत्व

  • स्वयम्भुमा १३ पटक परिक्रमा र सरसफाई कार्यक्रम सम्पन्न (फोटो सहित)

  • महिलाले ध्यान दिने पुरुषका ७ चिज

  • प्रधानमन्त्री प्रचण्डले तामाङ संस्कृति भवन बनाउन सहयोग गर्ने घोषण,कुलमान घिसिङको प्रशंसा

  • राष्ट्रिय सोनाम ल्होछारको अवसरमा तामाङ ह्वाइखा (कविता ) प्रतियोगिता हुने

  • तमु ल्होसार के हो र कसरी मनाईन्छ ?

  •  Music videos

  • नेपालले गर्यो नयाँ नक्सा सार्वजनिक

  • भारतले जबरजस्ती हटाउन लगायो नेपाल भारत सम्बन्धि बीबीसीको डकुमेण्टी

  • तामयिक लिपी र सम्भोटा लिपीमा फरक के छ ? लेख्ने तरिका सहित

  • ‘तिम्रो घरको वरिपरि’ युट्युब ट्रेन्डिङ नम्बर १ मा (भिडियो)

  • मिस तामाङ २०१८ का सहभागीहरु तामाङ भुषभुषा र डम्फुको साथमा तामाङ भाषाको गीत गाउदै

  • तीनकुनेमा आयोजित सोनाम ल्होछार कार्यक्रममा सुरक्षाकर्मीले हस्तक्षेप किन गर्यो ? भिडियो हेर्नुहोस् …

  • मिस तामाङ प्रतियोगिता २०१८ को भाग -१ , मन पर्नेलाई भोट हाली जिताऊ (भिडियो)

  • तामाङ सेलो ‘ल्होछार पर्वमा …. सुनिता पाख्रिन तामाङ

  • बालवालिका केन्द्र खोलेर बाल ब्यापार गर्ने प्रशासनको नियन्त्रणमा (जनतासंग सिधा कुरा)

  • बिज्ञापनका लागि:
     [email protected]
    लेख, रचना र समाचारका लागि:
     [email protected]
    सामाजिक संजाल तर्फ:
    सर्वाधिकार © 2012 - 2024: Tamang Online मा सार्बधिक सुरक्षित छ. | बिज्ञापन | सम्पर्क | हाम्रो बारेमा Designed by: GOJI Solution