असोज १४, लमजुङ : आर्थिक सम्वृद्धिको ठुलो सपना बोकेर १४ बर्षसम्म बैदेशिक रोजागारमा विताएका भुलभुले–९, लुदीका सन्तबहादुर तामाङ स्वदेश फिर्तापछि बसाईसरेर सदरमुकाम बेसीशहर झरे । बिदेशमा लामो समय बिताएपनि भनेजस्तो प्रगति हाँसील गर्न नसकेका उनले बेसीशहरमा पनि सोचेजस्तो प्रगति गर्न सकेनन् ।

गाउँगाउँमा फैलिएको अलैंचीखेतीको लहरसँगै परिवार सहित गाउँ फर्किएका उनले अहिले ३५ रोपनी क्षेत्रफलमा अलैंची लगाएका छन् । ‘अलैंची बेचेर अघिल्लो बर्ष ६ लाख रुपैयाँ लिएको थिएँ, उनले भने, ‘यस बर्ष कम्तिमा ९ लाख रुपैयाँ भित्रने अनुमान छ ।’
१२ बर्ष मलेसियामा बिताएर आएका कमबहादुर तामाङले पनि अहिले अलैंची खेती गर्न थालेका छन् । बसाईसरेर ङादीमा बस्दै आएको उनको परिवार पनि अलैंची खेतीको शुरुवातसँगै गाउँमै फर्किएको छ । ‘गाउँमा बाँझो रहेको सबै जग्गामा अहिले अलैंची लगाएका छौं, उनले भने, ‘अलैंचीबाट बार्षिक १० लाख भन्दा बढी रकम लिंदै आएको छु ।’

यी मात्रै होईनन, रोजीरोटी र सुखसयलको ठुलो सपना बोकेर बैदेशिक रोजगार र शहरबजारमा बसाईसराई गरेर गएका यहाँका १३ जनायूवाहरु अहिले गाउँमै फर्किएका छन् । गाउँमा ब्यक्तिगत र सामुहिक रुपमा शुरु गरिएको अलैंची खेतीले यूवाहरुले गाउँमा आकर्षित गरेको छ ।

व्यवसायिक रुपमा शुरु भएको अलैंची खेतीको अभियानले अहिले गाउँ फर्कनेहरु बढ्दै जान थालेका छन् । ‘गाउँमा ४२ घरधुरी थियो, बसाईसरेर जम्मा ७ घरधुरीमा सिमित भयो, स्थानीय परबहादुर तामाङ भन्छन, ‘अलैंची खेतीको शुरुवातसँगै अहिले गाउँमा १९ घरधुरी भएको छ ।’ बाँझो रहेको यहाँका जग्गाहरु अलैंची खेतीले भरिन थालेका छन् ।

बसाईसराईले रित्तिन लागेको गाउँ अहिले जुर्मुराएको छ । ‘बिद्यार्थीको अभावमा झण्डै मर्ज हुने अबस्थामा पुगेको गाउँको लालीगुराँस प्राथमिक बिद्यालय पनि अलैंची खेतीको अभियानले रोकेको छ । बिकट मानिने लुदी गाउँमा स्थानीयले आफैं पैसा उठाएर गाउँमै सडक सञ्जाल पुयाएका छन् ।

अहिले लुदीगाउँमा झण्डै ४ सय रोपनी क्षेत्रफलमा अलैंची खेती गरिएको छ । अलैंची खेतीलाई ब्यवसायिक रुप दिएका यहाँका स्थानीय अब कृषि पर्यटनलाई बिकसीत गर्ने योजनामा छन् । सदरमुकाम बेसीशहरबाट २ घण्टाको सवारी र तिन घण्टाको पैदलयात्रा गरेपछि पुगिने लुदी गाउँलाई जिल्ला कृषि बिकास कार्यालय लमजुङले पकेट क्षेत्र घोषणा समेत गरेको छ ।
‘प्रबद्र्धन गर्न महोत्सव’
अलैंची खेतीको प्रचार प्रसार र प्रर्बद्धन गर्न स्थानीय कृषकहरुको समन्वयमा यहाँ पाँचौ अलैंची महोत्सब आयोजना भएको छ । ‘अलैंची गुणस्तर सुधार, हाम्रो साझा अभियान’ भन्ने मुल नाराका साथ भएको कार्यक्रममा कृषि राज्य मन्त्री राधिका तामाङले उद्घाटन गरीन् ।
अलैचीखेतीबाट आर्थिक सम्बृद्धि ल्याउन सकिने भएकाले सरकारले अलैंची खेतीको प्रबद्र्धनका लागि बिशेष महत्व दिएर लागिपरेको उनले बताईन् । ‘सरकारले प्रधानमन्त्री कृषि कार्यक्रम अन्र्तगत पकेट क्षेत्र र ब्लक तोकेर अलैंची खेतीको प्रबद्धन गर्न लागि परेको छ, उनले भनिन ।’
उनले किसानहरुहरुले उत्पादन गरेको अलैंची बिचौलियाको हातपर्ने रकम तिनकै हातमा पर्ने अबस्था अन्त्य हुनुपर्ने भन्दै त्यसका लागि कृषकहरु सचेत हुनुपर्ने उनले बताईन् । उनले कर्मचारीहरु बिचौलीयाको जालोबाट माथी उठेर कृषकको हितका लागि लाग्नुपर्नेमा जोड दिईन् ।

जिल्ला कृषि बिकास कार्यालय लमजुङ, लमजुङ उद्योग बाणीज्य संघ र अलैंची ब्यवसायी महासंघ लमजुङको संयुक्त आयोजना भएको महोत्सबमा सांसद लालबहादुर गुरुङ, जिल्ला कृषि बिकास कार्यालयका प्रमुख कृष्णभद्र अधिकारी, फार्मिङ फर हेल्थका प्रबन्ध निर्देशक नारायण ढकाल, अलैंची ब्यवसायी महासंघका केन्द्रीय अध्यक्ष निर्मल भट्टराई लगायतले अलैंचीको सम्भावनाबारे आ–आफ्ना धारणा राखेका थिए ।

अलैंची खेतीको राम्रो सम्भावना रहको लमजुङमा २०६८ सालदेखि अलैंची महोत्सवको आयोजना गरिन थालिएको हो । लमजुङको बाँझाखेत, घनपोखरा, खुदी, भुलभुले, गांैडा, इलमपोखरी, दुधपोखरी, बन्सार, ढोडेनी, फलेनी, ताघ्रिङ, कोल्की, पसगाउँका किसानहरुले अलैंची खेतीबाट मनग्य आम्दानी लिइरहेका छन् । करिब ८ सयदेखि १७ सय मिटर उचाइमा हुने अलंैची गर्मी र जाडोमा हुने दुईथरीका हुन्छन् । लमजुङमा हाल गोलसायी र रामसायी जातका अलैंची उत्पादन हुँदै आएको छ ।