हेडलाईन

तामाङ समाज क्यानाडाको तेश्रो अधिवेशन सम्पन्न         तामाङ सोसाईटी अफ सिड्नीको अध्यक्षमा विशाल तामाङ चयन         नेफिन इजरायलको अध्यक्षमा कुमार आङ्देम्बे चयन         ग्याल्थुमकी मृगौला पिडितलाई वडाअध्यक्ष द्वारा सकलित रकम हस्तान्तरण         नेफिन इजरायलको ११ औ वार्षिकोत्सव तथा साधारण सभा हुदै         रोमानियामा पहिलो पटक बुद्ध जयन्तीको पावन अवसरमा शान्तिपुर्न -याली सुसम्पन्न ।         क्यानाडाको मिस्सीसागामा २५६७ औं बुद्ध जयन्ती समारोह सम्पन्न         नेवा: खल: इजरायलले साधारण सभा तथा फोटो प्रतियोगिताको आयोजन गर्दै         नेपाल तामाङ घेदुङ रोमानियाको पहिलो अधिवेशन भव्यताका साथ सम्पन्न         रोमानियामा निधन भएका तामाङको शब नेपाल पुग्यो         मृगौला पिडितलाई आर्थिक सहयोग         तामाङ सोसाइटी अफ अमेरिकाको अध्यक्षमा बुद्धिमान तामाङ निर्वाचित         प्रतिभाशाली तामाङ संचारकर्मी दीपेन्द्र दोङ तामाङको निधन         प्रदेश नम्बर १ को पुन:नामाकरण आन्दोलनका घाइते लिम्बुको मृत्यु ,शहिद घोषणा गर्न माग         क्यानाडामा छक्का पन्जा-४ पहिलो दिन हाउसफूलको साथ् प्रदर्शन        

यसरी गरौ – तामाङ भाषामा ल्हो गन्ती / गणन

-विनु थिङ तामाङ

तामाङ जातीले सांस्कृतिक एवं धार्मिक अर्थात् नयाँ वर्षको रुपमा मनाउने नेपालको एक मुख्य पर्व “ल्होछार” हो | बौद्धधर्मलम्वी तामाङ जातीले “ल्होछार” महत्वपूर्ण पर्वका रूपमा मनाउने गर्दछन् । स्वदेश तथा बिदेशमा रहेका अधिकांश तामाङ समुदायहरु सोनाम “ल्होछार” मनाउने गर्द्छन् भने केहि संख्यामा ग्याल्बो “ल्होछार मान्ने तामाङहरु पनि रहेका छन् | तामाङ समुदायमा दुईवटा “ल्होछार” नभई एकैमात्र “ल्होछार” पर्व मान्न / मनाउन वर्तमान अवस्थामा ठुलो समस्याका साथ चुनौती देखा परेको छ | सोनाम ल्होछार मान्ने तामाङ समुदायहरु आफ्नो जातिको “मौलिक पहिचान”लाई आधार मान्दछन् भने ग्याल्बो ल्होछार मान्नेहरु “धार्मिकशास्त्र”लाई जोड दिने गरेको पाइन्छ |

 

ल्होछार दुइ शब्द मिलेर बनेको हुन्छ। तामाङ भाषामा “ल्हो” भन्नाले बर्ष वा साल र “छार” भन्नाले नयाँ भन्ने हुन्छ | ल्होछार अर्थ नयाँ वर्ष वा नयाँ साल भन्ने बुझिन्छ | बौद्ध ज्योतिष शास्त्र (तिब्बेतियन) मा उल्लेख भए अनुसार “ल्हो”अर्थात वर्षलाई १. जिवा २. लाङ ३. ताग ४.ह्योई ५. ड्रुग ६.ड्रुल ७. ता ८.ल्हुक ९. टे १०. ज्या ११. ख्यी १२.फाग गरी बाह्रवटा जीवजन्तुका नाम दिएर गन्ने गरिन्छ र उक्त बाह्र वर्ष समाप्त भएपछि फेरि उही नाम दोहोर्याएर वर्ष गनिन्छ।

तामाङ भाषाको चलनचल्तीमा १२ ल्हो गन्ति / गणन गर्ने तरिका निम्न रहेका छन् |

१. नाम्युङ – मुसा

२.म्हे – गाई अर्थात् गाई वर्ष भन्ने गर्दछन् भने तिब्बेतियन र चाइनिजहरु गोरु (0X) भनेर गणन गर्ने गर्द्छन् | सांकेतिक चिन्ह स्त्रीलिङ्ग र पुरुषलिङ्गमा छुट्टाई गाई र गोरु |

३. च्यान – बाघ

४.तावर – बिरालो | तर तिब्बेतियनहरु ह्योई (खरायो) भनेर गणन गर्ने गर्द्छन् | सांकेतिक चिन्हमा नै फरक बिरालो र खरायो |

५.मु-पुख्री – गडुल |

६. सा-पुख्री – सर्प

७. ता – घोडा ( स्थानीय रुपमा “ता र घोडा” दुवै प्रयोगमा आएको पाइन्छ | ता’ तामाङ मौलिक भाषा हो या तिब्बेतियनबाट आयात भई प्रयोगमा आएको भाषा हो | छलफलको बिषय हुनसक्छ किनकी ‘ता’ एकै शव्द प्रयोग भएको पाइन्छ | ल्हो गन्ति /गणन गर्ने अन्य सबै शव्द ठेट तामाङ भाषामा रहेका छन् )

८.घ्यु – भेडा ( खाम अनुसार स्त्रीलिङ्ग र पुरुषलिङ्ग (Male – Female) छुट्टाएको पाइन्छ | कुनै बर्ष Male कुनै बर्ष Female |

९. मागर/माकर – बाँदर

१०. नामे / नाम्क्या – चरा | यसमा पंक्षिलाई लिएको छ | सांकेतिक रुपमा “चरा” अर्थात् (Bird) | तर कुन वर्गको चरा ? परेवा ,ढुकुर ,डाँफे वा घरपालुवा पंक्षि वा वन पंक्षि छुट्टिएको छैन | तिब्बेतियन र चाइजहरु कुखुराको भाले (Rooster) लाई सांकेतिक चिन्ह रुपमा लिन्छन् र प्रयोग गर्ने गर्द्छन् | तामाङहरु भने भंगेरा जातिको जस्तो देखिने चरालाई सांकेतिक चिन्हको रुपमा बुझ्ने गर्दछन् |

११. नागी – कुकुर

१२ ड्वा – सुँगुर / बादेल

ल्हो गन्ति / गणन तरिका तामाङ भाषाको चलनचल्तीलाई नै प्रयोग गरी तामाङ समुदायको मौलिकतालाई जगेर्ना गर्नु बुद्धिमानि हुनेछ र देखिन्छ |






शुभकामना

भर्खरै...

लोकप्रिय

रोचक खबर

रोमानियामा सोनाम ल्होछार तथा बृहत् साँस्कृतिक कार्यक्रम सभ्य र भब्य रुपले सम्पन्न

रोमानियामा सोनाम ल्होछार तथा बृहत् साँस्कृतिक कार्यक्रम सभ्य र भब्य रुपले सम्पन्न

"प्रावास मा आफनो भाषा , धर्म कला र संस्कृति को जगेर्न गर्नै " भन्ने मुल नारालाई आत्मसात गर्दै सन् ०१।०१।२०२३ का... बाँकी यता

Phursang Lama / February 18, 2024

५५ वर्षपछि दुई देशबीच श्रम समझदारी कायम

५५ वर्षपछि दुई देशबीच श्रम समझदारी कायम

  रोमानिया । नेपालीहरुको आकर्षक गन्तव्य बन्दै गएको युरोपेली मुलुक रोमनियासँग नेपालले द्विपक्षीय श्रम... बाँकी यता

Phursang Lama / October 7, 2023

 Photo Gallery

  • अमेरिकास्थित दुई तामाङ संस्थाबिच एकता हुने

  • नेपाल तामाङ घेदुङको कोन्ज्योसोम घोषणा पत्र २०७४ सार्वजनिक

  • फोनिजको अध्यक्षमा डण्ड गुरुङ निर्विरोध निर्वाचित

  • अभिनेत्री पूर्णिमा लामा तामाड – म रुन्चे कहाँ हो र ?’

  • चर्चित मोडल स्मिताका सात कामुक फोटो सार्वजनिक(फोटोफिचर)

  • लुम्बिनीमा अन्तर्राष्ट्रिय बौद्ध सम्मेलन गर्ने तयारी

  • नेपाल तामाङ घेदुङको राष्ट्रिय बिधान-सभा चैत २३ र २४ गते

  • पहिचानको मुद्दा कहाँ पुगेर अत्कियो ?

  • यस्तो छ – नमस्कार गर्नुको कारण र महत्व

  • स्वयम्भुमा १३ पटक परिक्रमा र सरसफाई कार्यक्रम सम्पन्न (फोटो सहित)

  • महिलाले ध्यान दिने पुरुषका ७ चिज

  • प्रधानमन्त्री प्रचण्डले तामाङ संस्कृति भवन बनाउन सहयोग गर्ने घोषण,कुलमान घिसिङको प्रशंसा

  • राष्ट्रिय सोनाम ल्होछारको अवसरमा तामाङ ह्वाइखा (कविता ) प्रतियोगिता हुने

  • तमु ल्होसार के हो र कसरी मनाईन्छ ?

  •  Music videos

  • नेपालले गर्यो नयाँ नक्सा सार्वजनिक

  • भारतले जबरजस्ती हटाउन लगायो नेपाल भारत सम्बन्धि बीबीसीको डकुमेण्टी

  • तामयिक लिपी र सम्भोटा लिपीमा फरक के छ ? लेख्ने तरिका सहित

  • ‘तिम्रो घरको वरिपरि’ युट्युब ट्रेन्डिङ नम्बर १ मा (भिडियो)

  • मिस तामाङ २०१८ का सहभागीहरु तामाङ भुषभुषा र डम्फुको साथमा तामाङ भाषाको गीत गाउदै

  • तीनकुनेमा आयोजित सोनाम ल्होछार कार्यक्रममा सुरक्षाकर्मीले हस्तक्षेप किन गर्यो ? भिडियो हेर्नुहोस् …

  • मिस तामाङ प्रतियोगिता २०१८ को भाग -१ , मन पर्नेलाई भोट हाली जिताऊ (भिडियो)

  • तामाङ सेलो ‘ल्होछार पर्वमा …. सुनिता पाख्रिन तामाङ

  • बालवालिका केन्द्र खोलेर बाल ब्यापार गर्ने प्रशासनको नियन्त्रणमा (जनतासंग सिधा कुरा)

  • बिज्ञापनका लागि:
     [email protected]
    लेख, रचना र समाचारका लागि:
     [email protected]
    सामाजिक संजाल तर्फ:
    सर्वाधिकार © 2012 - 2024: Tamang Online मा सार्बधिक सुरक्षित छ. | बिज्ञापन | सम्पर्क | हाम्रो बारेमा Designed by: GOJI Solution