हेडलाईन

तामाङ समाज क्यानाडाको तेश्रो अधिवेशन सम्पन्न         तामाङ सोसाईटी अफ सिड्नीको अध्यक्षमा विशाल तामाङ चयन         नेफिन इजरायलको अध्यक्षमा कुमार आङ्देम्बे चयन         ग्याल्थुमकी मृगौला पिडितलाई वडाअध्यक्ष द्वारा सकलित रकम हस्तान्तरण         नेफिन इजरायलको ११ औ वार्षिकोत्सव तथा साधारण सभा हुदै         रोमानियामा पहिलो पटक बुद्ध जयन्तीको पावन अवसरमा शान्तिपुर्न -याली सुसम्पन्न ।         क्यानाडाको मिस्सीसागामा २५६७ औं बुद्ध जयन्ती समारोह सम्पन्न         नेवा: खल: इजरायलले साधारण सभा तथा फोटो प्रतियोगिताको आयोजन गर्दै         नेपाल तामाङ घेदुङ रोमानियाको पहिलो अधिवेशन भव्यताका साथ सम्पन्न         रोमानियामा निधन भएका तामाङको शब नेपाल पुग्यो         मृगौला पिडितलाई आर्थिक सहयोग         तामाङ सोसाइटी अफ अमेरिकाको अध्यक्षमा बुद्धिमान तामाङ निर्वाचित         प्रतिभाशाली तामाङ संचारकर्मी दीपेन्द्र दोङ तामाङको निधन         प्रदेश नम्बर १ को पुन:नामाकरण आन्दोलनका घाइते लिम्बुको मृत्यु ,शहिद घोषणा गर्न माग         क्यानाडामा छक्का पन्जा-४ पहिलो दिन हाउसफूलको साथ् प्रदर्शन        

लेख्य परम्परा उन्मुख भाषाहरुको लेखन पद्धतिको विकास कसरी ?

%e0%a4%85%e0%a4%ae%e0%a5%83%e0%a4%a4

-अमृत योन्जन तामाङ

गत एक महिनादेखि नेपाली भाषाको लेखन पद्धतिबारेको विवाद बाहिर आएको छ। अब त जोस जाँगर टुङ्गिएको जस्तो पनि छ। एउटा समुह लेखन नियमबद्ध हुनु पर्छ भन्ने पक्षमा छन् भने अर्को लेखन नियमवद्ध हुनु हुदैन भन्ने पक्षमा देखिएका छन्। हामी अहिले यसतिर नलागौ। तर मातृभाषीहरुले पनि यसबारे चासो देखाएर अनि लेखन निके जटिल प्रक्रिया जस्तो लागेर मलाई पनि यस वहसबारे सोध्न थाले। मैले उनीहरुलाई सम्झाइ रहेँ ।

लेखन पद्धति सरल बनाए सरल हुन्छ र जटिल बनाइ जटिल पनि। लेख्य परम्परा नभएका वा लेख्य परम्परा उन्मुख भाषाहरुले आफ्ने भाषाको लेखन पद्धति (मानकीसरण) नियमवद्ध र सरल बनाउनु नै पर्छ नत्र नेपाली भाषाको जस्तै जटिल हुन सक्छ। बुझ्नु पर्ने कुरा के भने मानकीकरण वा लेखन पद्धति भनेको भाषाको व्याकरण होइन। यो सहमति वा मानेको कुरा हो।

तिन-चारवटा नियम वा सिद्धान्तमा कुनै पनि भाषाको मानकीकरणको विकास गर्न सकिन्छ। तामाङ लेखन यसै पद्धतिमा आधारित छ । यसरी लेखन पद्धतिको विकास गरौं । नेपालीको विवाद देखेर नआतिऔ।

(१) वर्ण लेखन सम्वन्धी – प्रत्येक भाषाको आ-आफ्नै वर्ण व्यवस्था हुन्छ। एउटा भाषाको वर्ण व्यवस्था अर्को भाषाको वर्ण व्यवस्थासँग ठ्यक्कै मिल्दैन। यसर्थ सर्वप्रथम आफ्नो भाषाको वर्ण पहिचान (स्वर, व्यञ्जन र खण्डेत्तर वर्ण) गर्ने र पहिचान भएको वर्णहरु मात्र लेख्ने गर्ने पर्छ।

(२) शब्द लेखन सम्वन्धी- आफ्ने भाषाको उच्चारण पद्धति अनुसार शब्द लेख्नु पर्दछ। गैर-मातृभाषाका शब्द (नेपाली, हिन्दी, उर्दु, संस्कृत, तिब्बती, अङ्ग्रेजी आदि)लाई पनि आफ्नो भाषाको नियममा ढाल्नु पर्छ। तामाङ भाषाले यसलाई तामाङीकरण भनेको छ।

(३) पदयोग र पदवियोग – प्रत्येक शब्दको स्वतन्त्र सत्ता हुन्छ भन्ने कुरा स्वीकार्नु पर्छ। सकेसम्म पद वियोग गरेर लेख्नु पर्छ। एक पछि हर्को शब्द जोडनु हुदैन। चिन्हकहरु (markers) जस्तै- कारक, वचन, लैङ्गिकता, काल, पक्ष, भाव आदि देखाउने शब्दांशहरु र निपात शब्दलाई छुट्ट्यार लेख्न नसकिने भए मात्र पदयोग गर्नु पर्छ ।

(४) भोट-बर्मेली भाषा एक अक्षरीय (प्रत्येक अक्षरको अर्थ लाग्ने) परिवारको भाषा भएकोले एक अक्षरलाई शब्द मान्ने कि दुइ वा तिन अक्षरलाई भन्ने द्विविधा हुन सक्दछ। यसो भएमा अर्थ निस्कने अक्षर वा अक्षर समुहलाई शब्द मान्नु पर्दछ।

नेपाली लेखनको विवाद यिनै तिनवटा वुँदामा केन्द्रित रह्यो र छ। यसो हुनुको मूख्य कारण (१) भाववादी लेखनले वर्ण वा अक्षरलाई “सरस्वती” वा “ब्रम्ह” मानेकोले हो। लेखनमा वैज्ञानिकता हुरु पर्दछ । विज्ञानको काम रहस्यहरुलाई उद्घाटन गर्नु हो। (२) दोस्रो समस्या भनेको नेपाली भाषाको आफ्नो लिपि नहुनाले हो। नेपालीले संस्कृत भाषाको लागि विकास गरेको (देव)नागरी लिपिलाई अंगालेकोले हो। भाववादीहरु नेपाली भाषाको उच्चारणमा भए पनि नभए पनि संस्कृत भाषाका सबै बर्णहरु हुबहु राखिनु पर्छ भन्छन्। भाषा विकासको लागि यो घातक काम हो। तिब्बती भाषाको लागि लिपिको विकास गर्दा सम्भोटाले त्यसो गरेनन्। तिब्बती भाषाको लागि चाहिने लिपि मात्र लिए र आवश्यक लिपिको विकास गरे। यसलाई पनि मनन गरौ ।

नेपालका अधिकाँस मातृभाषाहरुको आफ्नो लिपि छैन। उपलब्ध लिपिको प्रयोग गर्दा आफ्नो भाषाको वर्ण मात्र प्रयोग गर्ने गर्नु पर्छ ।






शुभकामना

भर्खरै...

लोकप्रिय

रोचक खबर

रोमानियामा सोनाम ल्होछार तथा बृहत् साँस्कृतिक कार्यक्रम सभ्य र भब्य रुपले सम्पन्न

रोमानियामा सोनाम ल्होछार तथा बृहत् साँस्कृतिक कार्यक्रम सभ्य र भब्य रुपले सम्पन्न

"प्रावास मा आफनो भाषा , धर्म कला र संस्कृति को जगेर्न गर्नै " भन्ने मुल नारालाई आत्मसात गर्दै सन् ०१।०१।२०२३ का... बाँकी यता

Phursang Lama / February 18, 2024

५५ वर्षपछि दुई देशबीच श्रम समझदारी कायम

५५ वर्षपछि दुई देशबीच श्रम समझदारी कायम

  रोमानिया । नेपालीहरुको आकर्षक गन्तव्य बन्दै गएको युरोपेली मुलुक रोमनियासँग नेपालले द्विपक्षीय श्रम... बाँकी यता

Phursang Lama / October 7, 2023

 Photo Gallery

  • अमेरिकास्थित दुई तामाङ संस्थाबिच एकता हुने

  • नेपाल तामाङ घेदुङको कोन्ज्योसोम घोषणा पत्र २०७४ सार्वजनिक

  • फोनिजको अध्यक्षमा डण्ड गुरुङ निर्विरोध निर्वाचित

  • अभिनेत्री पूर्णिमा लामा तामाड – म रुन्चे कहाँ हो र ?’

  • चर्चित मोडल स्मिताका सात कामुक फोटो सार्वजनिक(फोटोफिचर)

  • लुम्बिनीमा अन्तर्राष्ट्रिय बौद्ध सम्मेलन गर्ने तयारी

  • नेपाल तामाङ घेदुङको राष्ट्रिय बिधान-सभा चैत २३ र २४ गते

  • पहिचानको मुद्दा कहाँ पुगेर अत्कियो ?

  • यस्तो छ – नमस्कार गर्नुको कारण र महत्व

  • स्वयम्भुमा १३ पटक परिक्रमा र सरसफाई कार्यक्रम सम्पन्न (फोटो सहित)

  • महिलाले ध्यान दिने पुरुषका ७ चिज

  • प्रधानमन्त्री प्रचण्डले तामाङ संस्कृति भवन बनाउन सहयोग गर्ने घोषण,कुलमान घिसिङको प्रशंसा

  • राष्ट्रिय सोनाम ल्होछारको अवसरमा तामाङ ह्वाइखा (कविता ) प्रतियोगिता हुने

  • तमु ल्होसार के हो र कसरी मनाईन्छ ?

  •  Music videos

  • नेपालले गर्यो नयाँ नक्सा सार्वजनिक

  • भारतले जबरजस्ती हटाउन लगायो नेपाल भारत सम्बन्धि बीबीसीको डकुमेण्टी

  • तामयिक लिपी र सम्भोटा लिपीमा फरक के छ ? लेख्ने तरिका सहित

  • ‘तिम्रो घरको वरिपरि’ युट्युब ट्रेन्डिङ नम्बर १ मा (भिडियो)

  • मिस तामाङ २०१८ का सहभागीहरु तामाङ भुषभुषा र डम्फुको साथमा तामाङ भाषाको गीत गाउदै

  • तीनकुनेमा आयोजित सोनाम ल्होछार कार्यक्रममा सुरक्षाकर्मीले हस्तक्षेप किन गर्यो ? भिडियो हेर्नुहोस् …

  • मिस तामाङ प्रतियोगिता २०१८ को भाग -१ , मन पर्नेलाई भोट हाली जिताऊ (भिडियो)

  • तामाङ सेलो ‘ल्होछार पर्वमा …. सुनिता पाख्रिन तामाङ

  • बालवालिका केन्द्र खोलेर बाल ब्यापार गर्ने प्रशासनको नियन्त्रणमा (जनतासंग सिधा कुरा)

  • बिज्ञापनका लागि:
     [email protected]
    लेख, रचना र समाचारका लागि:
     [email protected]
    सामाजिक संजाल तर्फ:
    सर्वाधिकार © 2012 - 2024: Tamang Online मा सार्बधिक सुरक्षित छ. | बिज्ञापन | सम्पर्क | हाम्रो बारेमा Designed by: GOJI Solution